Opodatkowanie gospodarki cyfrowej – Filar I (Pillar One) OECD/G20

 

Piotr Augustyniak, LL.M., MBA, TEP, doradca podatkowy*

 

W czasie turbulencji spowodowanych COVID-19 wśród wygranych znajduje się wiele międzynarodowych koncernów, których działalność opiera się na nowoczesnych technologiach. Ceny akcji Google, Apple i innych firm technologicznych rosną. W tym samym czasie OECD pracuje nad nowymi regułami mającymi skutkować bardziej efektywnym opodatkowaniem dochodów z tzw. Digital Economy.

Zreformowanie systemu międzynarodowego opodatkowania z uwzględnieniem wyzwań związanych z cyfryzacją gospodarki, przywrócenie stabilności międzynarodowego systemu podatkowego jak również przeciwdziałanie nieskoordynowanym jednostronnym działaniom pojedynczych państw stało się w ostatnich kilku latach priorytetem społeczności międzynarodowej i ma skutkować nowymi rozwiązaniami, które powinny zostać przedstawione do połowy 2021 r. w ramach tzw. jednolitego podejścia (ang. Unified Approach”). Pandemia COVID-19 zmusiła rządy krajowe do zwiększenia wydatków na ochronę zdrowia, wsparcie zatrudnienia i przedsiębiorców. Kolejnym nieuniknionym krokiem będzie więc odbudowa finansów publicznych.

Trwająca od dłuższego czasu dyskusja o nowych zasadach podziału zysku do opodatkowania pomiędzy krajami zaowocowała nową propozycją. Rozwiązanie, które w ostatnim czasie zostało przedstawione przez OECD opiera się na dwóch filarach: Filar I (Pillar One), który tworzy nowe zasady ustalenia podstawy opodatkowania zysków w danej jurysdykcji (nexus rule), oraz Filar II (Pillar Two), który wprowadza globalną minimalną stawkę podatku CIT. Poniżej przedstawione zostały główne założenia Filaru I.

Celem Filaru I jest opracowanie nowych zasad podatkowych dla gospodarki cyfrowej poprzez osiągnięcie szerszego i bardziej efektywnego opodatkowania dochodów generowanych przez międzynarodowe grupy kapitałowe, w tym w szczególności działające w branży cyfrowej. Jeżeli w przyszłości zostanie osiągnięte porozumienie pomiędzy państwami-sygnatariuszami, to efektem powinno być wdrożenie efektywnego opodatkowania dochodu, unikanie podwójnego opodatkowania w możliwie najprostszy i najmniej uciążliwy administracyjnie sposób. OECD zamierza odejść od fundamentalnej obecnie zasady fizycznej obecności przedsiębiorstwa w danym kraju jako czynnika generującego powstanie obowiązku podatkowego. Przedsiębiorstwa takie prowadzą bowiem działalność skoncentrowaną na użytkownikach swoich produktów bądź na świadczeniu usług zdalnych. 

W konsekwencji rozważane jest wypracowanie zasady, zgodnie z którą dochód do opodatkowania byłby ustalany nie w związku z fizyczną obecnością podatnika w danej jurysdykcji, ale poprzez to w jaki sposób działalność przedsiębiorstwa wpływa na gospodarkę kraju w wyniku interakcji z użytkownikami jego produktów i usług czy klientami. Kwota A obliczana byłaby na podstawie określonych formuł i skierowana do przedsiębiorstw cyfrowych oraz sprzedających swoje produkty konsumentom w danym kraju. Zatem dla jej obliczenia istotna byłaby część skonsolidowanego zysku netto (na poziomie grupy) alokowana odpowiednio na kraje, niezależnie od użytych środków produkcji (aktywów).

Filar I równocześnie zmierzać będzie do zwiększenia pewności obrotu poprzez wprowadzenie innowacyjnych metod unikania oraz rozwiązywania sporów. Zakłada się również pogodzenie interesów poszczególnych państw poprzez usunięcie odpowiednich mechanizmów krajowych. Tego typu rozwiązanie może okazać się niezwykle pożądane w świetle napięć pomiędzy krajami próbującymi jednostronnie wprowadzać podatek cyfrowy. Najbardziej jaskrawym przykładem może być reakcja Stanów Zjednoczonych na działania niektórych krajów Unii Europejskiej skierowane w dużym stopniu w działalność takich firmy jak Goolge, Amazon, Facebook czy Apple.

Kolejną kategorią przychodów podlegających opodatkowaniu na nowych zasadach byłyby zyski z działalności marketingowej i dystrybucji realizowanej fizycznie w krajach, w których niezbędne jest posiadanie na przykład magazynów czy centrów logistycznych. Nowy podział zysku dotyczyłby części skonsolidowanego zysku netto po uprzednim pomniejszeniu o stały poziom marży ustalony dla tej działalności w sposób zbieżny z zasadą „arm’s length” (Kwota B). 

Ostatni blok zagadnień, o których mówi OECD przy Filarze I to „pewność podatkowa”. W ramach prac nad filarem, państwa członkowskie zgodziły się co do konieczności przyjęcia rozwiązań mających na celu zwiększenie pewności oraz efektywnego przeciwdziałania sporom a także ich rozwiązywania na poziomie Kwoty A. Jednakże nadal istnieją różnice co do zakresu wiążących rozwiązań prawnych.

Powyższe nowe regulacje pokazują, że system międzynarodowego prawa podatkowego czeka rewolucja. Jako przestarzałe jawią się dzisiaj zasady opisane w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania, skomplikowane dodatkowo konwencją MLI, która ratyfikowana już została przez większość krajów świata. Nadal nie jest rozstrzygnięty zakres podmiotowy stosowania Filaru I. Najbardziej prawdopodobne będzie jego obowiązywanie w odniesieniu do grup kapitałowych o skonsolidowanych przychodach przekraczających 750 mln euro rocznie. 

Bez wątpienia świat podatków międzynarodowych czeka wiele interesujących zmian w najbliższych miesiącach i latach, a pętla w walce z unikaniem i uchylaniem się od opodatkowania zaciska się coraz bardziej.

 

*Piotr Augustyniak, LL.M., MBA, TEP, doradca podatkowy

PATH Family Office (Suisse).

 

 

Dokumenty dotyczące Filar I dostępne są na stronie: http://www.oecd.org/tax/beps/tax-challenges-arising-from-digitalisation-report-on-pillar-one-blueprint-beba0634-en.htm