Pierwsza umowa o współdziałanie podpisana przez Szefa KAS

 

Paulina Karniej-Kmita 

 

29 marca 2022 r. została podpisana pierwsza umowa o współdziałanie między Szefem KAS i podatnikiem w ramach pilotażu Programu Współdziałania w Polsce. Stanowi ona nową formę współpracy między dużymi podatnikami i Krajową Administracją Skarbową[1].

Podatnicy mają możliwość aplikowania od 1 lipca 2020 r. o udział w pilotażu Programu Współdziałania, który to pilotaż przewiduje nie więcej niż 20 uczestników. Adresatami Programu Współdziałania są podatnicy, u których wartość przychodu wykazana w deklaracji CIT za poprzedni rok podatkowy przekroczyła 50 mln EUR oraz którzy jednocześnie deklarują wolę zachowania rzetelności podatkowej oraz posiadają ku temu możliwości dzięki ramom wewnętrznego nadzoru podatkowego. Samo uczestnictwo w Programie Współdziałania jest dobrowolnie inicjowane przez zainteresowanego podatnika.

Program Współdziałania opiera się na filarach wzajemnego zaufania, zrozumienia oraz transparentności, które wykraczają poza ustawowe obowiązki. Zasady współdziałania Szefa KAS z podatnikami zostały uregulowane w Dziale IIB „Współdziałanie” ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540, tj.). Przepisy tego działu przewidują normy prawne dla takich obszarów jak: warunki zawarcia, obowiązywania i wypowiedzenia umowy o współdziałanie, obowiązki stron w ramach umowy o współdziałanie, zawieranie porozumień podatkowych przez Szefa KAS z podmiotami będącymi stroną umowy o współdziałanie, a także przeprowadzanie audytu podatkowego przez Szefa KAS wobec podmiotu uczestniczącego w umowie o współdziałanie. Szef Krajowej Administracji Skarbowej prowadzi ewidencję podatników, z którymi zawarł umowę o współdziałanie, a ewidencja ta jest publicznie jawna.

Wdrożenie programu współdziałania przez Ministerstwo Finansów wpisuje się w rekomendowaną przez OECD koncepcję współpracy między władzami podatkowymi a podatnikami, tzw. „Co-operative Compliance”. Koncept Co-operative Compliance można zdefiniować jako ustanowienie opartej na zaufaniu relacji współpracy między podatnikami a organami podatkowymi, której podstawą jest dobrowolne przestrzeganie przez podatnika przepisów podatkowych, a z perspektywy władz skarbowych współdziałanie to ma prowadzić do zapłaty przez podatnika odpowiedniej kwoty podatku we właściwym czasie. W 2013 r. OECD opublikowała raport zatytułowany „Co-operative Compliance: A Framework. From Enhanced Relationship to Co-operative Compliance”[2], w którym zebrane zostały doświadczenia różnych państw stosujących programy współdziałania. W raporcie wyraźnie podkreślono pozytywne efekty wdrożenia takiego sposobu współpracy między podatnikami a administracjami podatkowymi. 

Celem Programu Współdziałania wdrożonego w Polsce jest obopólna korzyść – zarówno dla podatnika, jak i dla administracji skarbowej. Wśród licznych korzyści dla podatnika płynących z programu, Ministerstwo Finansów wylicza m. in. zastosowanie obniżonej stawki odsetek za zwłokę do zaległości podatkowych bądź nienaliczanie odsetek za zwłokę od zobowiązań podatkowych spełniających pewne warunki, ograniczenia we wszczynaniu postępowań w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe, możliwość zawierania porozumień APA w szybszym terminie i przy obniżonej opłacie, wyłączenie obowiązku raportowania schematów podatkowych (MDR)[3]. Z perspektywy KAS, Program Współdziałania powinien przede wszystkim pomóc w obniżeniu kosztów poboru podatków poprzez wzrost poprawności wypełniania obowiązków podatkowych przez podatników, a tym samym doprowadzić do zmniejszenia kosztów postępowań podatkowych, sporów sądowych i liczby korekt. Ponadto, biorąc pod uwagę transparentność relacji Szef KAS – podatnik, celem programu jest także przeciwdziałanie agresywnej optymalizacji podatkowej.

Zgodnie z komunikatem opublikowanym na stronie Ministerstwa Finansów 12 października 2020 r., po uruchomieniu Programu Współdziałania, wniosek o udział w programie złożyło kilkanaście podmiotów[4]. Z tej perspektywy zawarcie dotychczas jednej umowy o współdziałanie przez Szefa KAS z podatnikiem do marca 2022 r. może świadczyć o ograniczonej efektywności Programu Współdziałania i konieczności jego poprawy w fazie popilotażowej. Niestety, poza informacją na temat pierwszej podpisanej umowy o współdziałanie, publiczne informacje na temat postępu prac w zakresie pozostałych wniosków są  ograniczone. Z tego względu z pełniejszą oceną efektywności Programu Współdziałania pozostaje poczekać na wyniki rozpoczętej w czerwcu 2021 r. ewaluacji Programu Współdziałania prowadzonej przez Komisję Europejską z Akademią Leona Koźmińskiego na wniosek Ministerstwa Finansów[5].

 

 

[1] Komunikat Ministerstwa Finansów, data publikacji 04.04.2022 r.: https://www.gov.pl/web/kas/szef-kas-podpisal-pierwsza-umowe-w-ramach-programu-wspoldzialania

[2] OECD (2013), Co-operative Compliance: A Framework: From Enhanced Relationship to Co-operative Compliance, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/9789264200852-en.

[3] Komunikat Ministerstwa Finansów, data publikacji: 23.04.2019 r., zmodyfikowany: 22.04.2022 r.: https://www.podatki.gov.pl/program-wspoldzialania/katalog-korzysci/

[4] Komunikat Ministerstwa Finansów, data publikacji: 12.10.2020 r.: https://www.podatki.gov.pl/program-wspoldzialania/ogloszenia-i-informacje-biezace/aktualny-stan-realizacji-programu-wspoldzialania/

[5] Komunikat Ministerstwa Finansów, data publikacji: 04.02.2021 r., zmodyfikowany: 22.04.2022 r.: https://www.podatki.gov.pl/program-wspoldzialania/ewaluacja-pilotazu-programu-wspoldzialania/