Head Office Tax, czyli propozycja unijnej dyrektywy w zakresie opodatkowania zagranicznych zakładów

Wojciech Niedźwiedzki

Komisja Europejska opublikowała propozycję dyrektywy unijnej w zakresie ustanowienia wspólnego systemu podatkowego dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), które – poza siedzibą jednostki macierzystej - prowadzą na terenie innego państwa działalność gospodarczą za pośrednictwem zagranicznego zakładu (Permanent Establishment – PE).

Jeśli projekt przepisów zostanie uchwalony, nowelizacja ta wprowadzi system kompleksowej obsługi w celu ułatwienia przestrzegania przepisów dotyczących podatku dochodowego od osób prawnych dla MŚP działających transgranicznie w Unii Europejskiej za pośrednictwem zagranicznych zakładów w innych państwach członkowskich UE. Wraz z wdrożeniem tych przepisów ma nastąpić także nowelizacja unijnej Dyrektywy UE 2011/16/UE, co pozwoli na wymianę informacji pomiędzy państwami członkowskimi w zakresie funkcjonowania i opodatkowania zagranicznych zakładów.

Nowe regulacje mają wprowadzić generalną zasadę, zgodnie z którą zagraniczny zakład będzie ustalał swoje zobowiązanie podatkowe w CIT w oparciu o przepisy podatkowe obowiązujące w kraju rezydencji siedziby (jednostki macierzystej). Tym samym, organem podatkowym właściwym w zakresie kontroli zagranicznego zakładu będzie organ podatkowy z kraju rezydencji jednostki macierzystej (Head Office).

Nowe regulacje miałyby objąć przedsiębiorstwa spełniające łącznie następujące kryteria:

• kwalifikują się jako MŚP, zgodnie z definicją zawartą w dyrektywie 2013/34/UE, tj.:
  • suma bilansowa nie przekracza 20 mln EUR,
  • przychody netto nie przekraczają 40 mln EUR,
  • w trakcie roku finansowego (średnio) nie zatrudniają więcej niż 250 pracowników,
• zostały utworzone zgodnie z prawem państwa członkowskiego UE i przyjęły jedną z form wymienionych w dyrektywie;
• są rezydentami podatkowymi w państwie członkowskim UE;
• podlegają, bezpośrednio lub na poziomie ich właścicieli, podatkowi od zysków wymienionemu w dyrektywie lub jakiemukolwiek innemu podatkowi o podobnych cechach (zasadniczo będzie to podatek CIT);
• prowadzą działalność gospodarczą w innych państwach członkowskich UE niż siedziba jednostki macierzystej, wyłącznie za pośrednictwem co najmniej jednego zagranicznego zakładu;
• nie są częścią skonsolidowanej grupy kapitałowej (dla celów rachunkowych) i stanowią autonomiczne przedsiębiorstwo, zgodnie z obowiązującymi definicjami w UE.

Propozycja dyrektywy nie ingeruje w prawo poszczególnych państw członkowskich UE do określania stawek podatkowych mających zastosowanie do zagranicznych zakładów czy też innych zasad dotyczących ustalania podstawy opodatkowania. Ponadto, nowe regulacje nie mają wpływu na stosowanie dwustronnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub przepisów dotyczących ochrony pracowników. Zobowiązanie podatkowe będzie kalkulowane w oparciu o regulacje podatkowe obowiązujące w kraju siedziby lub zarządu jednostki macierzystej.

Nowelizacja przewiduje także pewne dodatkowe wymogi dla możliwości zastosowania nowych regulacji, tj.:

• łączny obrót zagranicznych zakładów za ostatnie 2 lata podatkowe nie może przekraczać kwoty równej 2-krotności obrotu wygenerowanego przez jednostkę macierzystą;
• jednostka macierzysta musi być rezydentem podatkowym w państwie członkowskim UE w ciągu ostatnich 2 lat podatkowych;
• jednostka macierzysta musi kwalifikować się jako MŚP w ciągu ostatnich 2 lat podatkowych;
• nowe regulacje muszą mieć zastosowanie do wszystkich zagranicznych zakładów w ramach grupy.

Jeżeli grupa (będąca MŚP) podejmie decyzję o zastosowaniu nowych regulacji, jednostka macierzysta będzie zobowiązana do złożenia  stosownej deklaracji podatkowej w odniesieniu do wszystkich zagranicznych zakładów. Jeżeli grupa wybierze stosowanie nowych regulacji, wówczas musi stosować te zasady przez co najmniej 5 lat (z możliwością przedłużenia tego okresu).

Komisja Europejska jest uprawniona do ustanowienia praktycznych rozwiązań w celu zapewnienia poboru i przeniesienia podatku odpowiadającego zobowiązaniu podatkowemu zagranicznego zakładu z państwa członkowskiego jednostki macierzystej do państwa członkowskiego, w którym zlokalizowany jest zagraniczny zakład. Państwo członkowskie, w którym zlokalizowany jest zagraniczny zakład akceptuje lub odrzuca projekt zawiadomienia o naliczeniu podatku dla zagranicznego zakładu w terminie 2 miesięcy. W przypadku odrzucenia projektu zawiadomienia, państwo członkowskie zagranicznego zakładu musi go skorygować, przypisując zyski do zagranicznego zakładu zgodnie z obowiązującą dwustronną umową o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Biorąc pod uwagę fakt, iż do przyjęcia tych przepisów wymagana jest jednomyślna zgoda wszystkich państw członkowskich, może okazać się, że finalna wersja przepisów będzie się nieco różnić. Komisja Europejska proponuje, aby dyrektywa została uchwalona nie później niż do końca 2025 r., a jej regulacje weszły efektywnie w życie z początkiem 2026 roku.

Źródło: https://taxation-customs.ec.europa.eu/system/files/2023-09/COM_2023_528_1_EN_ACT_part1_v4.pdf