Domniemanie i należyta staranność w TP
Projekt objaśnień podatkowych regulujący należytą staranność w cenach transferowych
Wojciech Niedźwiedzki
MF objaśnia domniemanie i należytą staranność w TP
W dniu 5 marca 2021 r. opublikowany został projekt objaśnień podatkowych w zakresie domniemania oraz należytej staranności, o których mowa w obowiązujących od tego roku znowelizowanych przepisach o cenach transferowych[1]. Szerzej na ten temat pisaliśmy tutaj: https://casp.sgh.waw.pl/aktualnosci/rzeczywisty-wlasciciel-w-raju-podatkowym.
Projekt objaśnień został podzielony na dwa obszary: istota domniemania oraz dochowanie należytej staranności.
Istota domniemania
W ocenie resortu finansów, z istoty domniemania wynika, że już samo ustalenie okoliczności dokonywania przez drugą stronę transakcji w roku podatkowym rozliczeń z podmiotem z tzw. raju podatkowego powoduje powstanie obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych (po przekroczeniu progu 500 tyś zł w trakcie roku podatkowego obowiązującego u polskiego podatnika). Co więcej, w celu ustalenia czy druga strona transakcji dokonuje w danym roku podatkowym rozliczeń z podmiotem z tzw. raju podatkowego, istotne są jakiekolwiek rozliczenia drugiej strony transakcji, tj. uregulowanie jakichkolwiek rozrachunków (należności/ zobowiązań).
Ministerstwo Finansów przewiduje możliwość podważenia ww. domniemania poprzez wykazanie okoliczności przeciwnej, tj. tego, że rzeczywisty właściciel nie jest podmiotem z tzw. raju podatkowego. Skutkiem takiego podważenia jest brak obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych.
Projekt objaśnień nie wprowadza nowej definicji rzeczywistego właściciela, lecz odnosi się do znanej już podatnikom tej definicji z zakresu podatku u źródła, przy czym projekt nie zawiera informacji w stosunku do czego należy weryfikować rzeczywistego właściciela (wobec płatności/ transakcji/ właściciela udziałów bądź akcji).
Dochowanie należytej staranności
W ocenie Ministra Finansów w zaproponowanym projekcie, w stosunku do podatnika, który dochował standardu należytej staranności, nie powinny być wyprowadzane negatywne skutki prawne. Minister Finansów zastrzega jednak, że standard należytej staranności ma charakter stopniowalny. W odniesieniu do transakcji kontrolowanych (tj. transakcji z podmiotami powiązanymi) wymagany jest wyższy standard należytej staranności. Z kolei w stosunku do transakcji innych niż kontrolowane, zdaniem resortu finansów co do zasady wystarczające jest pozyskanie na piśmie oświadczenia wiedzy od drugiej strony transakcji, z którego wynika, że ta druga strona transakcji nie dokonuje żadnych rozliczeń, w roku podatkowym podatnika, z podmiotem z tzw. raju podatkowego. Takie oświadczenie należy uzyskać ex post, tj. po zakończeniu roku podatkowego.
Wyjątkiem od możliwości poprzestania dalszej weryfikacji z racji pozyskania ww. oświadczenia jest sytuacja w której podatnik wie (lub powinien był wiedzieć), że otrzymane oświadczenie jest niezgodne z rzeczywistością. Jeśli w tym obszarze pozostają wątpliwości (co do „rzetelności oświadczenia”), wymóg dochowania należytej staranności oznacza konieczność dalszej weryfikacji istotnych okoliczności. Ponadto, obowiązek weryfikacji istotnych okoliczności ogranicza się do obowiązku przedsięwzięcia przez podatnika określonych czynności/ środków, których można od niego rozsądnie wymagać, biorąc pod uwagę transakcje, których weryfikacja ma dotyczyć. Minister Finansów przewiduje zatem, że podatnik nie jest zobowiązany do zbadania niedostępnych dla niego stosunków umownych pomiędzy drugą stroną transakcji i jego kontrahentami z tzw. raju podatkowego.
Końcowo Minister Finansów wskazuje na przykładowy katalog informacji jakie polski podatnik może uzyskać od podmiotu powiązanego celem wykazania dochowania należytej staranności, są to m.in. dokumentacja lokalna lub grupowa cen transferowych, sprawozdanie finansowe wraz z raportem oraz opinią biegłego rewidenta oraz opinia ekspercka (przykładowo doradcy podatkowego).
Ministerstwo zapowiedziało konsultacje publiczne do ww. projektu objaśnień. Propozycje wniosków i uwag można zgłaszać w terminie do dnia 20 kwietnia 2021 r.
[1] art. 11o ust. 1b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U.2020.1406 t.j. z dnia 2020.08.18) oraz art. 23za ust. 1b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz.U.2020.1426 t.j. z dnia 2020.08.21).